| Được coi là minh quân của Nhật, Thiên Hoàng Minh Trị là người đặt nền móng cho sự cách tân Nhật Bản, giúp Nhật Bản trở thành cường quốc số 1 tại Châu Á thời gian đó. Cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về thân thế và cuộc đời của Thiên Hoàng Minh Trị nhé |
1. Thiên Hoàng Minh Trị là ai?
Thiên hoàng Minh Trị (Nhật: 明治天皇 (Minh Trị Thiên hoàng) Meiji-tennō?) còn gọi là Minh Trị Đại Đế, Minh Trị Thánh Đế, Mutsuhito Đại Đế, ông được coi là vị hoàng đế anh minh và có công lớn nhất trong lịch sử Nhật Bản.
- Tên thật là Mutsuhito.
- Sinh: 3/11/1852.
- Mất: 30/7/1912 qua đời do bệnh ung thư dạ dày
- Vị thiên hoàng thứ: 122.
- Trị vì: Từ ngày 3/2/1867 đến khi qua đời.
- Thụy hiệu: Minh Trị Thiên hoàng, Minh Trị nghĩa là “sự cai trị sáng suốt”.
- Hoàng tộc: Nhà Yamato
- Hoàng gia ca: Kimi ga Yo
- Cha: Thiên hoàng Hiếu Minh
- Mẹ: Nakayama Yoshiko, hoàng phi của Thiên hoàng Hiếu Minh
- Vợ: Hoàng hậu: Ichijo Masako, Chiêu Hiến Hoàng hậu.
- Hậu duệ: Đông cung Thái tử, sau là Đại Chính Thiên hoàng, Công chúa Masako, Công chúa Fusako, Công chúa Nobuko, Công chúa Toshiko
- Vị trí đối với Nhật Bản: Là một vị minh quân có công lớn nhất trong lịch sử Nhật Bản, đã canh tân và đưa Nhật Bản trở thành một quốc gia hiện đại, thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây giữa lúc chủ nghĩa thực dân đang phát triển mạnh.
- Hoạt động bành chướng lãnh thổ: Chiến tranh nhà Thanh 1874, chiến tranh Nga- Nhật 1904, sáp nhập Triều Tiên 1910
2. Cuộc đời của Thiên Hoàng Minh Trị
2.1 Thời gian trước khi trị vì đất nước
Thiên hoàng Minh Trị Mutsuhito chào đời ngày 3 tháng 11 năm 1852 là con trai thứ của Thiên Hoàng Hiếu Minh vớ bà Nakayama Yoshiko một phi tần và là con gái của lãnh chúa Nakayama Tadayasu thuộc gia tộc Fujiwara
Mutsuhito là người duy nhất sống sót trong tổng số 6 người con của Thiên hoàng Kōmei, 5 người kia đều chết khi còn bé
Theo phong tục của Nhật hoàng tử Mutsuhito sống tại gia đình Nakarama tại Kyoto theo sự ủy thác nuôi dưỡng trẻ em Hoàng gia cho các thành viên ưu tú của cung đình.
Ngày 11 tháng 7 năm 1860, ông được nhận nuôi bởi à Anh Chiếu Hoàng thái hậu Asako Nyōgō và được đổi tên là Mutsuhito. Dưới sự bao bọc của gia đình hoàng gia Mutsuhito trở thành người nhút nhát, hay sợ sệt và yếu đuối.
Ngày 30/1/1867, thiên hoàng Hiếu Minh băng hà ở tuổi 35, Mutsuhito lúc này 15 tuổi được mọi người tôn làm Thiên hoàng, chính thức lên nối ngôi ngày 3 tháng 2 năm 1867.
Khi vừa lên ngôi, lợi dụng Thiên Hoàng Minh trị còn nhỏ các Đại dânh (daimyo) và giai cấp tư sản nhân sự kiện đó dẫn 1000 samurai về Tokyo lấy cớ ủng hộ Thiên Hoàng đánh bại và lật đổ chế độ Mạc phủ Tokugawa vào tháng 12/1867. Tháng 1/1868, Mutsuhito chính thức lấy lại quyền điều hành đất nước từ tay Mạc phủ, chính thức chấm dứt 265 năm phong kiến dưới triều Mạc phủ.
Ngày 12 tháng 10 năm 1868, Thiên hoàng làm lễ đăng quang tại Tử Thần điện ở cố đô Kyotō, lấy thụy hiệu là Minh Trị Thiên Hoàng, cùng đó tuyên bố 5 lời tuyên thệ trước toàn dân.
Ngày 4 tháng 11 năm 1868 Thiên hoàng Minh Trị dời kinh đô Nhật Bản từ Kyoto sang Tokyo, với những điều kiện thuận lợi về kinh tế, địa lý và chính trị, giúp Thiên hoàng dễ trị vì hơn.
2.2. Thiên Hoàng Minh Trị sau khi lên ngôi
Tháng 5 năm 1878, những nhân sĩ dạy học của Thiên hoàng phát động phong trào “Thiên hoàng chấp chính”, theo đó yêu cầu Thiên Hoàng phải đích thân đứng ra xử lý đại sự quốc gia. Với những kiến thức phương Tây học hỏi được, Thiên Hoàng bắt đầu có những chính kiến độc lập đối với việc chính sự
Tuy nhiên, thời gian đầu khi nắm quyền, Thiên hoàng Minh Trị gần như không có ý kiến gì trước các cuộc bàn thảo của triều thần, đều phê chuẩn tất cả các nghị quyết của Nội các cũng như đàn áp phong trào tự do Dân Quyền
Tháng 10 năm 1881, ông đã ra chiếu thư tuyên bố sẽ triệu tập quốc hội vào năm 1890, tuy nhiên quyền hạn vẫn nằm trong tay Thiên Hoàng. Chế độ Thiên hoàng cận đại dần đi vào hoàn thiện.
Với quyền lực của mình, Thiên hoàng đã học theo cách vơ vét tài chính của Mạc phủ trước kia trở thành địa chủ và tài phiệt lớn nhất Nhật Bản.
Trong khoảng thời gian trị vì, Thiên Hoàng Minh Trị đưa ra nhiều chính sách cách tân như:
– Công bố sắc lệnh giáo dục năm 1880 quy định nhà trường đối với môn lịch sử phải đặt trọng tâm vào thể chế kiến quốc
– Năm 1890, ban bố Giáo dục sắc ngữ, lấy việc “phụ tá hoàng vận”, “chí trung chí hiếu” làm căn bản, bắt buộc mỗi học sinh hàng ngày phải quỳ lạy trước ảnh Thiên hoàng.
– Ngày 4 tháng 1 năm 1882 ông ban bố “Quân nhân Sắc luận”
– Năm 1885, Thiên hoàng bãi bỏ chế độ Thái chính quan cũ, xây dựng chế độ Nội các theo hình mẫu phương Tây. Đứng đầu là Tổng lý đại thần Quốc vụ đại thần trực thuộc vào Thiên hoàng.
– Ban bố Đại Nhật Bản Đế Quốc Hiến pháp năm 1889, đây là bản hiến pháp dựa trên hiến pháp của Phổ để làm khuôn mẫu.
Ngày 30 tháng 7 năm 1912, ông qua đời do bệnh ung thư dạ dày, hưởng thọ 60 tuổi, được đặt thụy hiệu là Minh Trị Thiên hoàng.
Thiên Hoàng Minh Trị có 15 người con trong đó gồm 10 gái, 5 trai. Con trai trưởng của ông là Yoshihito trở thành hoàng đế thứ 123 trong lịch sử Nhật Bản là Đại Chính Thiên Hoàng.
3. 5 lời tuyên thệ của Thiên hoàng Minh Trị khi lên ngôi
Mở ra hội nghị rộng rãi, trăm công nghìn việc đều lấy theo công luận để quyết định
Trên dưới môt lòng, ra sức sửa sang việc nước
Văn võ một đường, từ công khanh đến thứ dân, đều được toại chí, khiến cho lòng người hăm hở sốt sắng.
Thảy bỏ hết mọi thói hư, mối tệ chất chứa lâu đời, từ đây gắng gổ duy tân tự cường, hiệp theo công đạo của trơì đất
Cầu tri thức ở thế giới, làm cho nước nhà trở nên mạnh lớn vẻ vang
4. Những cải cách dưới thời Minh Trị
Về giáo dục:
- Cải tổ nền giáo dục được đặc biệt chú trọng. Năm 1872 học chế được bộ giáo dục ban bố, bắt đầu một giai đoạn phát triển mới trong nền giáo dục Nhật Bản. Thi hành chế độ giáo dục cưỡng bức với việc tạo ra nhiều hội truyền bá kiến thức học thuật, dịch thuật, ăn hóa, khoa học, báo, nhiều thư viện được mở ra. Với việc thành lập trường đại học lục quân chuyên về quân sự
- Triều đình cho du học sinh sang các nước phương tây học về hệ thống chính trị, quân sự, kinh tế. Thiếu nhi từ 6-14 tuổi đều bắt buộc phải học tập, đối với cấp học này triều đình chi trả 100% các khoản phí giáo dục với các môn học được áp dụng theo hình mẫu phương Tây
Về chính trị – xã hội:
- Triều đình thực hiện “phế phiên lập huyện” để xóa quyền lực của các đại danh, bãi bỏ hệ thống lãnh địa và danh hiệu của các đại danh. Đồng thời tuyên bố ” tứ dân bình đẳng”
Về kinh tế:
- Ban bố quyền tự do buôn bán và đi lại, thiết lập chế độ tiền tệ thống nhất, xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển chủ nghĩa tư bản tới tận cùng các vùng nông thôn
Về quân đội:
- Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây. Quân đội Nhật Bản áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh, tăng cường mua và sản xuất vũ khí đạn dược. Mời giảng viên nước ngoài về giảng dạy và đưa một số sinh viên sĩ quan đi học tập ở các nước phương Tây.
- Tôn gíao: Thần đạo thay thế cho phật gíao trở thành quốc đạo của Nhật Bản, Thần đạo mang tư tưởng chủ nghĩa yêu nước, cũng như lòng tôn sùng thiên hoàng, đặt ông như một trong những vị thần.
Thiên hoàng minh trị được coi là đấng minh quân Nhật Bản. Minh Trị Duy Tân cuộc cải cách lớn do triều đình Thiên Hoàng thực hiện đã dẫn đến những thay đổi lớn lao đưa nước Nhật thoát khỏi chế độ phong kiến và sự lệ thuộc vào các nước phương Tây, tiến lên chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc, trở thành Đại đế quốc duy nhất tại phương Đông đủ sức cạnh tranh với Nga, Anh, Hoa Kỳ, Đức.
Đọc thêm: Những điều thú vị chỉ có ở Nhật Bản (P1)